Composteren met Bokashi
Fermentatie is een van de oudste manieren om voedsel te bewaren en te verbeteren. Door micro-organismen zoals bacteriën, schimmels of gisten te gebruiken, verandert de smaak, geur, structuur of houdbaarheid van een product, terwijl de voedingsstoffen behouden blijven. Zo ontstaat bijvoorbeeld zuurkool van witte kool of wijn van druiven. Maar hetzelfde principe kun je ook toepassen op keuken- en tuinafval. In Japan wordt dit proces “Bokashi” genoemd, wat letterlijk “gefermenteerd organisch afval” betekent.
Bokashi is een traditionele Japanse fermentatiemethode waarbij micro-organismen helpen organisch materiaal af te breken. Met een Bokashi-emmer kun je direct in je keuken een waardevolle meststof maken voor planten, bloemen of moestuinen.
Zo werkt het
-
Mix van organisch materiaal: Verzamel allerlei keuken- en tuinafval: groenten, fruit (ook bananen en citrus), gekookte etensresten, kaas, vis, brood, koffiedik, verwelkte bloemen, gras, bladeren, stro of zaagsel. Ook alleen bladeren kunnen worden gebruikt voor bladbokashi.
-
Klein maken: Snijd of hak alles in kleine stukjes. Dit vergroot het contact met de micro-organismen en versnelt het fermentatieproces.
-
Bokashi-starter toevoegen: Strooi een dun laagje Bokashi-starter onderin de emmer. Dit product bevat actieve micro-organismen die helpen bij een geurvrije, snelle fermentatie van het afval. Voeg na elke laag organisch materiaal opnieuw een beetje starter toe.
-
Aandrukken en afsluiten: Druk elke laag stevig aan en vul de emmer afwisselend met afval en starter tot hij vol is. Sluit de container luchtdicht. Laat het fermentatieproces twee weken doorgaan, in een koelere ruimte kan dit iets langer duren.
-
Tijdens het proces ontstaat onderin een laag vloeistof, het zogenaamde fermentatiesap. Dit sap bevat actieve micro-organismen en kan, verdund met water (1:100), gebruikt worden als natuurlijke meststof voor planten in de tuin of binnen. Extra sap kan zelfs worden ingezet om leidingen schoon te houden en geuren te neutraliseren.
Na twee weken is het proces voltooid wanneer de geur licht zoetzuur is. Het gefermenteerde materiaal kan nu direct in de tuin worden verwerkt: graaf een geul tussen de planten, voeg het afval toe en dek af met een dun laagje aarde. Het materiaal fermenteert verder in de bodem, stimuleert het bodemleven en maakt voedingsstoffen beter beschikbaar voor planten. Schadelijke bacteriën hebben minder kans en gewassen worden sterker en gezonder.
Bokashi versus compost?
Bokashi:
- Gebeurt anaerobisch (zonder zuurstof) in een afgesloten container.
- Temperatuur blijft onder 40°C en er komt geen CO₂ vrij tijdens het fermenteren.
- Het afval wordt voorverteerd; in de bodem breekt het verder af door micro-organismen.
- Kan eenvoudig binnenshuis worden toegepast, ideaal voor kleine tuinen of appartementen.
- Gekookte etensresten kunnen veilig worden verwerkt.
Compost:
- Gebeurt aerobisch (met zuurstof) in een compostbak of hoop.
- Tijdens het proces komt warmte, CO₂ en water vrij, waardoor energie verloren gaat.
- Eindproduct is direct humus, klaar voor gebruik.
- Verkeerd onderhouden composthopen kunnen gaan rotten of schimmelen en geuren of schadelijke stoffen produceren.
- Gekookte etensresten zijn moeilijk te composteren vanwege zout en vet.
Bokashi biedt dus een snelle, geurloze en efficiënte manier om keuken- en tuinafval om te zetten in een voedzame meststof, terwijl compost meer geschikt is voor het verwerken van tuinresten en onbewerkte organische materialen.
